Jak skorzystać z abolicji podatkowej
Praktyczny poradnik dla pracujących w Wielkiej Brytanii
w latach 2002-2006

Na początek chciałbym zaznaczyć, że nie zajmuję się podatkami zawodowo, nie jestem prawnikiem, księgowym, doradcą podatkowym. Jestem jedną z tych osób, które pracowały w Wielkiej Brytanii i zmuszone były przebrnąć przez przepisy tzw. abolicji podatkowej. Wszystko co tu zawarłem jest wg mojej najlepszej wiedzy, ale oczywiście możliwe są błędy. Korzystaj z tego, ale sprawdzaj zanim zastosujesz. Jeśli coś jest niezgodne z prawdą daj mi znać - poprawię!


1. Czym jest abolicja w praktyce?

Nie jest to umorzenie WSZYSTKICH zaległości podatkowych, jak głosi reklama w prasie!
Jednym i najprostszym zdaniem: jest to jedynie zmiana wstecz sposobu opodatkowania tych, którzy zarabiali w UK w latach 2002-2006 z metody proporcjonalnego odliczenia na metodę wyłączenia z progresją.
Nie mam zamiaru tu tłumaczyć szczegółowo czym się to różni – pełno tego w necie, po co się powtarzać – czytajcie!
To, że wypełnienie druku PIT-AZ i PIT-0 jest banalnie proste, nie znaczy wcale, że to co tam wpisujecie jest proste i szybkie do WYLICZENIA. Więc drugim mitem jest, że abolicja jest nieskomplikowana!
Czyli w praktyce jest tak jak zawsze w polskich urzędach (i jak się zapewne wszyscy spodziewali) – jest trudno i to TY musisz wszystko zrobić, a urzędnik tylko sprawdzi i będzie Ciebie gnębił, jak coś jest nie tak!

2. Kogo dotyczy abolicja?

Wszystkich, którzy zarabiali w UK i jednocześnie mieli obowiązek wykazywania tych dochodów w PL. Nie dotyczy to tylko tych, którzy załatwili sobie rezydencję podatkową w UK przed rokiem 2006. Reszta powinna się rozliczyć.

3. Czy mi się to opłaca? A może nadal się nie ujawniać?

Swoją subiektywną opinię napiszę na końcu.

4. Jak się do tego zabrać – co przygotować?

Zbierz wszystkie dokumenty potwierdzające wynagrodzenie otrzymane w UK, w praktyce najlepsze (jeśli nie jedyne) są payslipy lub wykaz od Twojego pracodawcy (statement of earnings).
Dane, które potrzebujesz to DLA KAŻDEJ OTRZYMANEJ WYPŁATY wynagrodzenie brutto (gross pay), podatek od tego zapłacony (tax, PAYE), datę wypłaty. Więc jak ci płacili raz w miesiącu to dla każdego miesiąca musisz mieć te dane.
Po drugie jeśli w danym roku składałeś także jakiegoś PITa od polskich dochodów to też musisz mieć go pod ręką (ewentualnie wszystko co do wypełnienia takiego PITa jest potrzebne, czyli np. PIT-11 od pracodawców)
Po trzecie zainstaluj program do PIT od IPS. Bez tego nie dasz rady (a jak dasz z samym tylko kalkulatorem i kartką papieru i się nie pomylisz to jesteś dla mnie absolutnym mistrzem świata i Balcerowiczem do kwadratu)

5. Zaczynamy od PIT-AZ.

Te niewinne 4 kolumny to wyliczenie przychodu, kosztów jego uzyskania i podatku w ZŁOTYCH POLSKICH i tu się kryje cała tego trudność. Nie wystarczy proste przeliczenie Twoich rocznych dochodów po bylejakim kursie!

a) sporządź sobie tabelę lub możesz skorzystać z pliku MS Excela, który sobie zrobiłem do moich obliczeń. Plik jest surowym arkuszem kalkulacyjnym i nie ma w nim zbyt wielu objaśnień, więc pewnie nie każdy sobie z nim da radę. Jakby się komuś chciało zmodyfikować go dodając ładny formularz wprowadzania danych i prezentacji wynków – można śmiało z tego mojego szkicu korzystać i zmieniać – ja w Excelu nie jestem zbyt mocny.

data wyplaty gross
miesiac 1 28-7-2005 £1553,00
miesiac 2 30-8-2005 £1333,00
miesiac 3 28-9-2005 £1487,00

b) następnie od pierwszych dwóch miesięcy odliczasz ustawowe diety 32GBP/ dzień roboczy (a ściślej dzień przepracowany), maksymalnie możesz odliczyć 30 takich diet!
Czyli w praktyce w pierwszym miesiącu mnożysz wszystkie dni robocze razy 32 i odliczasz to od płacy brutto w tym miesiącu, w drugim miesącu resztę, która Ci pozostała do 30 mnożysz razy 32 i odliczasz to od płacy brutto.
tabela wygląda tak

data wyplaty gross przepracowane dni w miesiacu dieta za dzien dieta za miesiąc przychód w GBP
miesiac 1 28-7-2005 £1553,00 21 32 £672,00 £881,00
miesiac 2 30-8-2005 £1333,00 9 32 £288,00 £1045,00
miesiac 3 28-9-2005 £1487,00 - - - £1487,00

c) teraz możesz przeliczyć Twój wyliczony angielski przychód na złotówki i w tym celu musisz ustalić kurs złotego Z DNIA WYPLATY dla każdej wypłaty osobno, w praktyce posługujesz się tabelami NBP (chyba, że jakimś cudem Anglicy Tobie wpłacali bezpośrednio na polskie konto w PL, wtedy obowiązuje rzeczywisty kurs wymiany z danego dnia dla danego banku) i przeliczasz to co masz w tabeli dla każdego miesiąca na złotówki
tabela wygląda tak

data wyplaty gross dieta za miesiąc przychód w GBP kurs z dnia wyplaty przychod w PLN
miesiac 1 28-7-2005 £1553,00 £672,00 £881,00 5,9069 5203,98 zł
miesiac 2 30-8-2005 £1333,00 £288,00 £1045,00 5,9306 6197,48 zł
miesiac 3 28-9-2005 £1487,00 - £1487,00 5,7486 8548,17 zł
razem 19949,62 zł

jak podsumujesz sobie ostatnią kolumnę naszej tabeli masz przychód, który wpisujesz w pierwszą kolumnę PIT-AZ

d) ustalasz koszty uzyskania przychodu,
dla lat 2004-2006 koszty te wynoszą
102,25zł dla każdego przepracowanego miesiąca jeśli pracujesz w tej samej miejscowości w której mieszkasz,
127,82 jeśli pracujesz w innej miejscowości niż mieszkasz (i nie ma tu znaczenia, że jeden dojeżdża 2 mile z jednej wsi do drugiej, a drugi pokonuje 80 mil w poprzek Londynu, pierwszy może odliczyć więcej! – ale spoko, bo to są i tak grosze i w praktyce nie mają żadnego znaczenia!),
czyli mnożysz odpowiednią w/w kwotę przez ilość przepracowanych miesięcy (miesięcy, dla których otrzymałeś wynagrodzenie), wpisujesz w drugą kolumnę PIT-AZ

e) od przychodu w złotych odejmujesz wyliczone w poprzednim punkcie koszty uzyskania przychodu i otrzymujesz dochód w złotych, wpisujesz w trzecią kolumnę

przychod w PLN ilość przepracowanych miesięcy koszty uzyskania przychodu za 1 miesiac koszty uzyskania do odliczenia od przychodu dochód w PLN
19949,62 zł 3 102,25 zł 306,75 zł 19642,87 zł

f) wreszcie sporządzasz kolejną tabele czyli przeliczasz podatek na złotówki DLA KAŻDEGO MIESIĄCA po kursie z dnia wypłaty i przeliczone sumujesz razem. wpisujesz w kolumnę 4 PIT-AZ
data wyplaty tax kurs z dnia wyplaty podatek w PLN
miesiac 1 28-7-2005 £231,00 5,9069 1364,49 zł
miesiac 2 30-8-2005 £182,00 5,9306 1079,37 zł
miesiac 3 28-9-2005 £216,00 5,7486 1241,70 zł
razem 3685,56 zł


6. Mamy PIT-AZ, co dalej?

To zależy od Twojej sytuacji.
a) jeśli posłusznie przyznałeś się do w/w dochodów wcześniej i rozliczyłeś je w PIT za dany rok oraz zapłaciłeś od tego podatek, podpisujesz jedynie PIT-0 i składasz go razem z PIT-AZ w urzędzie – czekasz na pieniążki
b) jeśli miałeś dochody w PL i złożyłeś PIT tyko od polskich dochodów nic nie wspominając o angielskich pieniądzach, musisz zrobić teraz KOREKTĘ tego PIT i dopiero z takim PIT oraz pismem do Naczelnika Urzędu Skarbowego z wyjaśnieniem dlaczego składasz korektę, możesz złożyć oba PIT abolicyjne
c) jeśli miałeś dochody tylko w Anglii i nie złożyłeś żadnego PIT, składasz PIT + oba druki abolicyjne

7. Jak wypełnić PIT-36 uwzględniając w nim dochody angielskie

Po pierwsze obliczenie PITa na piechotę (tj. z ołówkiem i kalkulatorem) choć pewnie jest możliwe, to mnie się tego poprawnie zrobić nie udało. Od liczenia są komputery i do wypełniania PITów mamy świetne darmowe programy firmy IPS. Należy z nich korzystać, bo tylko z ich pomocą dałem radę to policzyć – na dodatek zostało to zweryfikowane przez mój urząd skarbowy jako poprawne. Programy są do pobrania tu
Przypominam i proszę za autorem tych znakomitych pomocy – wpłacajcie datki na konto fundacji dobroczynnych wspieranych przez autora – za pomoc doradcy podatkowego lub płatne programy innych firm zapłacilibyście majątek!!!

Nie będę tu opisywał dokładnie jak się posługiwać tymi programami, odniosę się tylko do wpisywania waszych pieniędzy angielskich. Jeśli coś zrobicie nie tak program się upomni i podpowie.
PITy 2004 i 2005 wypełnia się tak samo, do PIT 2006 musisz dodatkowo otworzyć załącznik PIT-ZG.

Dla roku 2006 zacznij od załącznika PIT-ZG.
W sekcji C1 załącznika PIT-ZG wierszu ‘Wynagrodzenia ze stosunku:’ w DRUGIEJ kolumnie (pole10) podajesz DOCHÓD w UK (a więc przychód minus koszty uzyskania), w ostatnim polu wiersza (pole 11) podajesz całkowity podatek zapłacony w UK. Kolumna pierwsza (pole 9) pozostaje puste!
Program automatycznie wypełni odpowiednie pola w formularzu głównym PIT-36 odnoszące się do dochodów z UK. Musisz w nim teraz dopisać wszystkie przychody z PL (sekcja D), zaliczki i pobrane składki na ZUS i zdrowotne, analogicznie do opisanych poniżej lat 2004 i 2005.

Dla PIT-36 z roku 2004 i 2005 postępuj jak niżej.
W sekcji D, w wierszu ‘Należności ze stosunku:’ klikasz na kolumnę ‘Przychód’ (pole 41) i wpisujesz kwotę PRZYCHÓD z Anglii plus kwotę przychodu z PL (oczywiście jeśli miałeś jakiekolwiek przychody w PL, czyli polski pracodawca w danym roku dał ci jakieś PIT-11 lub podobne). Najwygodniej to wpisać w postaci działania arytmetycznego tj. np. 60000+34000, program to automatycznie zsumuje, a ty możesz to równie łatwo później poprawić.
W kolejnym polu (pole 42) wpisujesz koszty uzyskania przychodu z Anglii plus koszty uzyskania przychodu z PL (jeśli w poprzedniej kolumnie wykazałeś jakiś przychód – koszty dla przychodu PL liczy się identycznie jak koszty dla przychodu UK – patrz wyżej).
Program automatycznie wypełni rubrykę dochód (pole 43).
W ostatnim polu (pole 45) tego wiersza wpisujesz TYLKO ZALICZKI POBRANE PRZEZ PŁATNIKÓW W POLSCE (czyli tylko to co było w PITach od polskich pracodawców) – tu NIE wpisujesz żadnych zaliczek na podatek pobranych w UK (czyli PAYE tax)!
Dalej wypełniasz PIT-36 zgodnie z tym co masz w swoich PITach od polskich pracodawców, zwłaszcza w sekcji E ‘Składki na ubezpieczenie społeczne’ i później w sekcji I ‘Składki na ubezpieczenie zdrowotne’.
Dalej w sekcji H klikasz na pole ‘Podatek zapłacony za granicą – zgodnie z art.27’ – otwiera się dodatkowe okienko i tam wpisujesz swój przychód angielski, koszty uzyskania przychodu i całkowity podatek zapłacony w UK – czyli przepisujesz wszystko z PIT-AZ.
UWAGA! Nie wpisujesz NIC w pola ‘Dochody osiągnięte za granica’!!!
I to właściwie koniec.
Jedyny knyf w tych programach to, że musisz ręcznie wpisać kwotę w sekcji K, pierwsze pole ‘Suma wpłaconych zaliczek’ – najczęściej przepisać z pola ‘Suma należnych zaliczek’ z sekcji J, chyba, że coś sam z własnej inicjatywy wpłacałeś na konto urzędu skarbowego, wtedy podajesz sumę wszystkiego co urząd otrzymał na rzecz podatku w danym roku.

Obliczyliśmy właśnie podatek metodą proporcjonalnego odliczenia.
Drukujesz PITy, zamykasz program i zapisujesz jednocześnie Twoje PITy na twardym dysku.

Jeśli miałeś dochody z PL to zapewne chciałbyś to powtórzyć dla metody wyłączenia z progresją, żeby wiedzieć ile będziesz musiał dopłacić (jeśli nie płaciłeś) lub ile ci zwrócą (jeśli zapłaciłeś).
W tym celu w sekcji D – wpisujesz TYLKO DOCHODY Z POLSKI.
W sekcji H wypełniasz z kolei pole ‘Dochody osiągnięte za granicą’, pozostawiając puste pole ‘Podatek zapłacony za granicą – zgodnie z art.27’.
I to wszystkie różnice w wypełnianiu PITa dla obu metod.
W sekcji K sprawdzasz pole ‘Kwota do zapłaty’, porównujesz z poprzednimi obliczeniami, zamykasz program i zapisujesz na twardym dysku z inną nazwą.


8. Czy korzystać z abolicji?
Mój czysto osobisty pogląd.

Jeśli dochody w danym roku miałeś tylko w UK – nie ma o czym mówić, korzystaj z abolicji, bo tu opłacalność jest oczywista, wszystko zostanie umorzone.

Jeśli rozliczyłeś się razem z dochodami z PL i zapłaciłeś podatek wg metody proporcjonalnego odliczenia przed abolicją – także korzystaj, bo dostaniesz zwrot.

Jeśli w danym roku miałeś dochody w PL i nie rozliczyłeś ich wcześniej razem z dochodami z UK, sprawa nie jest już taka oczywista, bo na 100% będziesz musiał coś dopłacić.
Co więcej urząd skarbowy dowali Tobie do tego zaległego podatku odsetki!
Tutaj wszystko zależy od Twojej skłonności do ryzyka – jeśli jesteś studentem/bezrobotnym nie posiadającym w PL nic cennego, co urząd może Tobie zabrać (tj. konta, nieruchomości, auta, nie masz stałej pensji, itd.) i nie będziesz tego miał do momentu przedawnienia się zaległości (5 lat) to abolicja w Twoim przypadku nie ma sensu – nie ujawniaj się.
Jeśli coś masz do stracenia do tego wielu wrogów, skorych, żeby na ciebie donieść lub urząd wie, że pracowałeś w UK, korzystaj, bo możesz stracić więcej, gdy Ciebie dopadną.
Więc wszystko zależy od indywidualnej sytuacji i na ile mocny masz sen i silne nerwy.
Dla pocieszenia powiem, że z rozmowy z urzędnikami w mojej skarbówce wynika, że póki co nie ma żadnego planowego tropienia emigrantów i nikt się do tego pali, a wprost przeciwnie, raczej urzędasy od tego uciekają jak mogą (cytat: ‘ile z tym roboty, listy polecone z UK nie wracają, wszystko musi iść przez tłumacza przysięgłego, szkoda zachodu’)– co oczywiście może się zmienić po 6 lutego 2009 roku


Linki

Jak korzystać z ustawy - Informator Ministerstwa Finansów dla podatników
Unikający rozliczenia w kraju bez abolicji
Dla kogo abolicja podatkowa
Abolicja - ułatwienia podatkowe dla migrantów powrotnych
Rzeczpospolita cz.1. - Z pieniędzy zarobionych za granicą rozliczamy się także z polskim fiskusem
Rzeczpospolita cz.3 - Przystępujemy do finalnych rozliczeń z polskim fiskusem
Rzeczpospolita cz.4 - Możesz korzystać z ulg, odliczeń, preferencji
Rzeczpospolita cz.5 - Przykład do zeznania PIT-36 z dochodami z Anglii i Irlandii - krok po kroku
Metoda wyłączenia z progresją i metoda proporcjonalnego odliczenia
Metoda wyłączenia z progresją i metoda proporcjonalnego odliczenia
Urząd Skarbowy - Opodatkowanie dochodów z pracy najemnej wykonywanej za granicą
To tyle – może komuś pomoże.

Kontakt z autorem strony statystyka